De penis bestaat uit drie zwellichamen: twee aan de bovenzijde (de corpora cavernosa - enkelvoud: corpus cavernosum), en één aan de onderzijde van de penis (het corpus spongiosum). Het corpus spongiosum of sponsachtige zwellichaam  vormt aan de voorzijde van de penis de eikel (glans penis). De plasbuis loopt door het sponsachtige zwellichaam (corpus spongiosum) en komt uit op de top van de eikel. Elk zwellichaam is bedekt met een laagje bindweefsel: de tunica albuginea.
Tijdens seksuele opwinding wordt in de penis stikstofmonoxide (NO) geproduceerd, een stof die het gladde spierweefsel van het zwellichaam van de penis verslapt. Door deze verslapping vullen de zwellichamen zich met bloed. Hierbij worden de corpora cavernosa stijver dan het corpus spongiosum.  Veel mannen hebben een lichte kromming in hun penis tijdens erectie.

Bij de ziekte van Peyronie ontstaat overmatig bindweefsel in de tunica albuginea, de bindweefsellaag die het zwellichaam omgeeft. Het overmatige bindweefsel wordt plaque genoemd. Als er overmatig bindweefsel in de wand van het zwellichaam aanwezig is dan kan het zwellichaam tijdens erectie op die plek niet in gelijke mate mee kan rekken als het andere zwellichaam waardoor een kromming optreed. De kromstand kan zo ernstig worden dat dat geslachtsgemeenschap erdoor onmogelijk wordt. In het begin van de ziekte is de erectie vaak pijnlijk. Soms is de erectie ook minder hard dan normaal.

Het bindweefsel in de tunica albuginea ontstaat spontaan. De oorzaak hiervan is niet bekend. De ziekte is mogelijk verwant aan de Ziekte van Dupuytren waarbij overmatig bindweefsel in de handpalm ontstaat en de Ziekte van Ledderhose, waarbij overmatig bindweefsel onder de voetzolen ontstaat. De meest waarschijnlijke oorzaak van de ziekte van Peyronie is een combinatie van factoren. Allereerst kunnen kleine beschadigingen van de penis tijdens geslachtsgemeenschap tot littekens leiden. Daarnaast speelt erfelijke aanleg een rol, 30% van de patiënten heeft suikerziekte (Diabetes Mellitus) en 60% van de patiënten heeft 1 of meer risicofactoren voor atherosclerose zoals roken, hoge bloeddruk, een te hoog cholesterol, overgewicht en te weinig bewegen. De ziekte van Peyronie komt treed op bij vanaf  30 jaar. Met het ouder worden neemt de kans toe. In totaal komt het voor bij 0.4- 3.2 % van de mannen. De gemiddelde leeftijd waarop de ziekte optreed is 53 jaar.

Als de kromstand van de penis vanaf de geboorte bestaat dan is dat geen uiting van de ziekte van Peyronie. Deze afwijking wordt ook wel congenitale kromstand genoemd en kan met een operatie worden behandeld.

Deze ziekte is genoemd naar de Franse chirurg François de la Peyronie (1678-1747) Hij was de chirurg van koning Lodewijk XV. In 1743 werd door la Peyronie voor een afwijking beschreven van harde knobbels aan de penis met een verkromming tijdens erectie tot gevolg. Hoewel hij niet de eerste was die deze ziekte beschreef is zijn naam er aan verbonden.

Symptomen

De symptomen van de Ziekte van Peyronie zijn een voelbare verharding in de wand van de penis, een verkromming van de penis tijdens de erectie en pijn tijdens de erectie. Bij 40-55% van de patiënten treden erectiestoornissen op.

Onderzoek

Meestal is lichamelijk onderzoek door de uroloog voldoende om de diagnose vast te stellen Soms is aanvullend onderzoek zoals, echografie of MRI nodig om nadere informatie geven over de ernst van de aandoening. Met deze onderzoekmethoden zijn verkalkingen aantoonbaar in de plaques.

Behandeling

Bij 7-29% van de mannen treed spontane verbetering van de kromstand op. De pijn tijdens erectie verdwijnt bijna altijd. Dit kan echter wel 12 tot 18 maanden duren. Als de pijn tijdens erectie is verdwenen treed de zgn. chronische fase op waarin er geen verandering van de kromstand meer verwacht mag worden. Indien er sprake is van een lichte kromming die het seksuele functioneren niet hindert, hoeft niet te worden behandeld. Mocht door de kromming penetratie bij de coïtus niet meer mogelijk zijn dan kan een operatie uitkomst bieden. Er zijn heel veel behandelingen met medicijnen toegepast maar al deze behandelingen hadden geen resultaat.

Chirurgische behandeling

De operatie vindt plaats onder narcose of na ruggenpri.k Er wordt een snede vlak onder de eikel gemaakt. Vervolgens wordt de penis kunstmatig in erectie gebracht, waarna de uroloog hechtingen plaatst in het niet aangedane zwellichaam, juist tegenover de plaque, waardoor de penis “rechtgetrokken” wordt. Na de operatie is de penis korter in erectie. De penis wordt zo lang als de kortste zijde van de kromming. Deze ingreep wordt een Nesbitt-operatie genoemd.
Na de operatie heeft u een verblijfskatheter via de plasbuis in de blaas en een strak drukverband om de penis. De volgende ochtend worden het verband en de katheter verwijderd. Na de wondcontrole door de uroloog mag u naar huis. Bij het verlaten van het ziekenhuis krijgt u een afspraak mee voor een poliklinische controle na 4 tot 6 weken.
Het is normaal dat u de eerste dagen na de operatie wondpijn voelt. De snede onder de eikel en de hechtingen in het zwellichaam kunnen pijn doen. Ook kan een nachtelijke erectie voor meer pijn zorgen. Zo nodig kunt u paracetamol gebruiken tegen de pijn. Ook kunt u de hechtingen in het zwellichaam voelen.

Complicaties na de operatie

Bij iedere operatieve ingreep bestaat er kans op complicaties. Minder ernstige complicaties zijn een forse bloeduitstorting en een infectie. Een infectie moet  worden behandeld met antibiotica. Neem bij twijfel contact op met het ziekenhuis. Een andere mogelijke complicatie is een onvoldoende bloedvoorziening van de voorhuid. Mocht dit voorkomen dan moet volgt een spoedbesnijdenis worden verricht.