In de penis bevinden zich 3 zwellichamen, 2 voor de stijfheid en 1 rond de plasbuis. Het zwellichaam rond de plasbuis vormt aan het uiteinde de glans penis (eikel).

 

 

 

Als er een erectie optreed worden de zwellichamen gevuld met bloed, waardoor de penis opzwelt en stijf wordt. Doordat er meer bloed in de zwellichamen instroomt dan uitstroomt wordt de penis hard.
Voor een erectie is seksuele opwinding nodig. Opwinding ontstaat door prikkeling van onze zintuigen (bijvoorbeeld iets zien, voelen, horen) of door gedachten en verlangens. Een erectie kan ook spontaan ontstaan tijdens de zogenaamde REM-slaap. Dit soort erectie heeft geen verband met seksuele opwinding of prikkeling van zintuigen. Na prikkeling van de zintuigen of gedachten worden er via zenuwen vanuit de hersenen signalen naar de penis overgebracht waarna de gladde spiercellen in de zwellichamen zich ontspannen zodat de zwellichamen zich met bloed kunnen vullen. Om te voorkomen dat de erectie inzakt (de zwellichamen lopen weer leeg) moeten er zenuwprikkels blijven bestaan. Deze prikkels krijgt men tijdens het vrijen.
Zowel lichamelijke, psychische en omgevingsfactoren kunnen de kwaliteit van de erectie beïnvloeden. Voorbeelden van deze factoren zijn verminderde hormoonspiegels, overgewicht, Diabetes Mellitus (suikerzieke), alcohol, roken, hoge bloeddruk, stress en relatieproblemen.

Een erectiestoornis is een voortdurend of terugkerend onvermogen een erectie te krijgen of vol te houden tot de voltooiing van de seksuele activiteit (in afwezigheid van een voortijdige zaadlozing) Een erectie probleem heeft een belangrijke impact op de kwaliteit van leven van zowel de patiënt als zijn partner.

Bij de meeste mannen komt het wel eens voor dat ze moeilijk  een erectie krijgen of in stand kunnen houden. Dit kan bijvoorbeeld komen door vermoeidheid, teveel alcohol of relatieproblemen.  Er is echter pas sprake van een erectiestoornis als mannen regelmatig gedurende langere periode geen goede erectie kunnen krijgen of vasthouden.