Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden, mede afhankelijk van de ernst en de fase waarin de ziekte verkeert bij het vaststellen ervan. Het is de taak van de uroloog om u alles goed uitleggen. Bij een dergelijk gesprek kan het prettig en verstandig zijn om uw eventuele partner of een dierbare uit uw omgeving mee te nemen. In het Jeroen Bosch Ziekenhuis is er in de regel ook een van de oncologieverpleegkundigen bij aanwezig. Zij kunnen daarna nog eens in een wat rustiger sfeer napraten en sommige informatie verduidelijken.

Als alle informatie erop wijst dat de kanker alleen nog in de prostaat zit en er dus geen reden is om aan te nemen dat er uitzaaiingen zijn, kan naar genezing worden gestreefd door de prostaat zodanig te behandelen dat al het prostaatweefsel wordt vernietigd. Dit kan op 3 manieren bereikt worden: door een operatie, door inwendige bestralingstherapie of door uitwendige bestralingstherapie. Maar niet elke vorm van behandeling is geschikt voor iedereen. En soms is een dergelijke behandeling niet direct nodig omdat sommige vormen van prostaatkanker zich weinig agressief gedragen. Daarom bespreken we eerst een vorm van behandelen die bestaat uit alleen intensieve controles.

Actief opvolgen of active surveillance

Uit het onderzoek kan blijken dat de vorm van prostaatkanker bij u mogelijk onschuldig is. Dit komt niet alleen omdat prostaatkanker tegenwoordig vaak in een vroeg stadium wordt ontdekt, maar ook omdat prostaatkanker veelal langzaam groeit. In sommige gevallen groeit de prostaatkanker zelfs zo langzaam dat patiënten gedurende de rest van hun leven geen klachten van hun prostaatkanker krijgen. Het zal u dan niet ziek maken of uw leven in de toekomst bedreigen. Dan is afwachten een reële mogelijkheid. Onderzoekers van de Erasmus Universiteit in Rotterdam hebben op basis van een grote groep patienten met prostaatkanker zeer strickte criteria opgesteld waaraan iemand moet voldoen om redelijkerwijs in aanmerking te komen voor deze behandelmogelijkheid. Uw uroloog kan met u bespreken of uw situatie aan deze criteria voldoet.

Met behulp van regelmatige bloedonderzoeken, met het voelen naar de prostaat en met behulp van het herhalen van de biopsie krijgt uw behandelend arts veel informatie over eventuele veranderingen van uw prostaatkanker. Op vaste tijdstippen wordt beoordeeld of er sprake is van een stabiele situatie of dat met een behandeling moet worden begonnen.

Het grote voordeel van actieve observatie is dat, zolang er niet tot behandeling wordt overgegaan, geen bijwerkingen zoals incontinentie (ongewild urine- en/of ontlastingverlies) of impotentie (onvermogen een erectie te krijgen of te behouden) kunnen optreden. Bovendien worden met active surveillance onnodige behandelingen voorkomen. 
Maar wanneer u besluit het active surveillance beleid te volgen, betekent dit dat u verder leeft met het feit dat u prostaatkanker heeft die nog niet wordt behandeld. Deze wetenschap kan voor sommige patiënten emotioneel belastend zijn.

Als u voor een afwachtend beleid kiest, betekent dit dat er de eerste twee jaar elke drie maanden bloed zal worden geprikt, waaruit het PSA gehalte wordt bepaald. Ook zal steeds de prostaat worden afgetast. Na het eerste jaar zullen prostaatbiopten genomen worden. Het weefselonderzoek kan dan worden vergeleken met de oorspronkelijke uitslag om na te gaan of de hoeveelheid en soort prostaatkanker verandert. Soms wordt ook later nogmaals voorgesteld dit weefselonderzoek te herhalen. Na twee jaar zullen de visites met bloedonderzoek en lichamelijk onderzoek elk half jaar plaatsvinden.
Het afwachtende beleid betekent niet dat er geen behandeling zal volgen, maar dat deze zo lang als dit verantwoord is wordt uitgesteld.  

Chirurgisch verwijderen van de prostaat: radicale prostatectomie

Het doel van een operatie is om de prostaat in zijn geheel (radicaal) te verwijderen. Hiervoor zijn verschillende methoden. Het kan via een 'open operatie' (open radicale prostatectomie), via kijkbuisjes (laparoscopische radicale prostatectomie) of via een robotgeassisteerde kijkoperatie. De laatstgenoemde techniek wordt in het Jeroen Bosch Ziekenhuis toegepast. De kans dat opereren er toe leidt dat de prostaatkanker ook genezen is, is vergelijkbaar met de kans dat dit met een vorm van bestralingsbehandeling lukt.

Uitwendige bestraling

 

Dit is een intensieve maar wel poliklinische behandeling. U wordt ieder werkdag van de week kort bestraald. De totale behandeling duurt ongeveer 7 weken. Met een stralenbundel wordt geprobeerd alleen de tumorcellen uit te schakelen. Maar omliggende organen, in dit geval de urineblaas en de endeldarm, kunnen enige irritatie van deze behandeling ondervinden. Ook hiermee wordt u van de kanker genezen. Afhankelijk van de kenmerken van de tumor kan deze behandeling gecombineerd worden met een hormonale behandeling (zie onder).

 

 

 

 

 

 

 

 

Inwendige bestraling

Bij inwendige bestraling worden kleine radioactieve staafjes in de prostaat aangebracht. Hierdoor wordt de bestraling nog meer beperkt tot de prostaat en krijgt het weefsel er omheen minder stralen. Deze behandeling wordt ook wel brachytherapie genoemd. Door de specifieke techniek van deze behandeling kan deze niet altijd worden toegepast.

Hormonale behandeling

Prostaatkanker activiteit neemt af als de invloed van het (mannelijke geslachts-) hormoon testosteron wordt verminderd. Bij hormoontherapie wordt het testosteron verlaagd of het effect ervan geblokkeerd. Omdat deze behandeling in het gehele lichaam effecten sorteert, wordt het toegepast bij prostaatkanker met uitzaaiingen. Door de hormonale behandeling wordt niet alleen de kanker in de prostaat behandeld, maar ook de plaatsen met uitzaaiingen. Hierdoor kan de ziekte worden teruggedrongen en voor een bepaalde tijd geremd, maar er is geen sprake van volledige genezing. Bij uitwendige bestraling wordt de hormonale behandeling vaak ook gegeven als ondersteuning. Dat is dan maar tijdelijke behandeling: ten minste gedurende 6 maanden, maar meestal gedurende 3 jaar.

Er zijn drie vormen van hormonale therapie. De eerste twee zijn beide gericht op het sterk verlagen van de aanmaak van het testosteron:

1. Door het verwijderen van de (inhoud) van de zaadballen wordt de hoeveelheid testosteron zeer sterk verlaagd. Hoewel castratie in medisch opzicht geen grote operatie is, kan deze ingreep in emotionele zin toch heel wat van een man vergen.
2. Door een medicijn toe te dienen dat in de hypofyse de afgifte van het hormoon LH remt, waardoor de zaadbal het signaal krijgt te stoppen met het maken van testosteron. De hypofyse is een klier midden in het hoofd. Deze remmende medicijnen staan bekend als de LHRH agonisten en worden doorgaans met een injectie die drie of zes maanden lang werkt toegediend. De volgend middelen zijn hiervan voorbeelden: Zoladex, Lucrin, Eligard, Suprefact.
3. Door een medicijn toe te dienen dat ervoor zorgt dat het testosteron geen contact meer maakt met de prostaatkankercellen (maar ook niet met andere zogenaamde doelorganen). Dize middelen, die in tabletvorm beschikbaar zijn, noemen we de anti-androgenen. De volgend middelen zijn hiervan voorbeelden: Casodex, Drogenil, Androcur

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Regelmatig voorkomende bijwerkingen van hormoontherapie kunnen zijn:

• opvliegers
• vermoeidheid
• verminderde zin in seks (verminderd libido)
• gewichtstoename
• erectiestoornissen
• borstvorming, pijnlijke tepels,
• afname van spierweefsel, toename van vetweefsel
• botontkalking

Hier vindt u de link naar de patientenfolder van het Jeroen Bosch Ziekenhuis over hormoontherapie bij prostaatkanker.